Dış Donanım Birimleri

                                           
Bilgisayarın doğrudan bir parçası olmayan ancak bilgisayara daha sonradan çeşitli
portlar vasıtasıyla bağlanan cihazlara dış donanım birimleri ismini veriyoruz. Klavye, fare,
monitör, yazıcı, kart okuyucu gibi donanım birimlerini dış donanım birimlerine örnek olarak
verebiliriz.

Giriş Birimleri

-Klavye

Çeşitli menülere  erişmek, yazı yazmak, kısa yol tuşlarını kullanmak ve onay
kutularında seçim yapmak gibi amaçlarla kullanılan klavye, bilgisayar tarihinin en eski
donanım ögelerinden biridir. Öyle ki bilgisayarlarda kullanım kolaylığı sağlayan fare henüz
icat edilmemişken klavyeler tek başlarına veri girişi yapmak amacıyla kullanılmaktaydı.

Klavyenin Yapısı ve Çalışması 
Klavye anahtarlama teknolojisini kullanan yapıya sahiptir. Klavye üzerinde her bir tuş,
aslında birer elektriksel anahtardır. Tuşlar, matris düzeninde satır ve sütunlara yayılmış
anahtar düzenine sahiptir. Bu anahtarlar kapasitif, mekanik ve kauçuk yapıda olabilir.
Bunlardan en çok kullanılan ve ekonomik olan kauçuk yapılardır. Kauçuk yapının altında
karbon malzeme iletkenliği sağlamak üzere kullanılır. Her bir anahtarın altında kısa devreye
açık iletken yapı vardır. Tuşa basıldığında karbon malzeme aşağı doğru hareket ederek matris yapıyı kısa devre yapar. Tuş bırakıldığında ise kauçuk malzeme eski hâlini alarak
karbon iletken yapı, iletken telleri bırakarak kısa devre bozulur.


Bu kısa devre matris yapıda bazı kollardan akım geçişine neden olacak ve bu akım
klavye devresi tarafından algılanacaktır. Klavye devresi küçük bir bilgisayar gibi davranarak
tuşun basıldığı konuma ait kodları sahip olduğu  hafızadan (ROM) bularak PS/2 arayüzü
üzerinden bilgisayara gönderir. Bu hafıza, tuşlara karşılık gelen kodları (character map)
tutar. Klavyeler, tuşa basıldığında bilgisayara kod gönderirken bırakıldıklarında da farklı bir
kodu benzer şekilde bilgisayara gönderirler.

Klavye Çeşitleri 
Q ve F olmak üzere iki çeşit klavye vardır. Farkları, sadece harflerin yerlerinin
değişikliğidir. Klavyenin en sol üstündeki karakter ne ise (F ya da Q) klavye ona göre
isimlendirilir.



Q klavye her ne kadar ülkemizde daha yaygın olarak kullanılsa da F klavye Türkçe

kelimelerin yazımına daha uygun olarak tasarlanmıştır.

Klavye Bağlantıları
Klavyenin kasaya bağlanacağı portu gösterir. Klavyeler, PS/2 ve USB olmak üzere iki

bağlantı noktası üzerinden bilgisayara bağlanır. Dönüştürücüler yardımıyla USB ve PS/2 bağlantı noktaları arasında dönüşüm yapılarak bağlantı yapılabilir.
Bunlardan başka kablosuz klavye tipleri vardır. Bu tip sistemleri kurmak için klavyeye
verici, porta ise alıcı takılır. Kızıl ötesi (IR) ışıkla çalışanlar ve radyo dalgaları (RF) ile
çalışanlar diye iki grupta toplanabilir. IR klavyede alıcı ve verici birbirini görmek zorunda
ama RF klavyelerde bu zorunluluk yoktur. Kablosuz klavyeler çalışması için pile gereksinim
duyar.

-Fare

Grafik ekranda imleci (cursor) istenen konuma getirmek ve komutlar vermek için 

kullanılan donanım birimidir. Standart olarak bir farede üç adet düğme (sol, orta, sağ) 

bulunur. Optik, lazer ve mekanik (toplu) çeşitleri vardır. Optik ve lazer fareler alt taraftan 

kırmızımsı bir ışık yayar. Mekanik çeşit ise altta dönen ağır bir topa sahiptir ve çabucak

tozlanarak hareketi engelleyici kirler yatay ve düşeyde dönebilen disk millerine 

yapışabilmektedir. 

Farenin sol tuşuyla genellikle çift tıklama, bir dosyayı tutup sürükleme ve menü 

seçeneklerini işaretleme gibi faaliyetleri gerçekleştirirken sağ tuşu kullanarak da işletim 

sisteminin veya programların sağ tuş içerik menülerini açabilirsiniz. Kaydırma tekeri ile 

sayfalarda yukarı veya aşağı doğru hareket edebilirsiniz.

 -Farenin Yapısı ve Çalışması

Fareler yapı olarak ikiye ayrılır:

- Mekanik fareler

Bu tip farelerde yatay ve düşey kaydırıcıya serbest dönebilen topun sürtünmesi ile fare 

hareketi algılanır. Kaydırıcılar üzerinde delikler bulunan disklere sahiptir. Disklerin önünde 

ve arkasında optik (IR) alıcı ve vericiler vardır. Topun hareketi ile dönen disk, vericinin 

yaydığı ışığın alıcıya ulaşırken kesikli olmasını sağlayacaktır. Alıcının ışık aldığı anlar 

sayılarak farenin hangi eksende ne kadar ilerlediği hesaplanarak bilgisayara gönderilir.

-Optik ve lazer fare

Bunlar kendi aralarında benzer yapıya sahiptir, sadece aydınlatma ışığı farklıdır. Optik 

fareler aydınlatma için LED ışığı kullanırken lazer fareler lazer ışınını kullanır. Lazer, 

yüzeydeki daha fazla ayrıntıyı gösterebilme kabiliyetine sahiptir. Farenin hareket ettiği 

yüzeyden alınan görüntüler işlenerek DSP (digital signal processing) devreleri yardımıyla 

hangi yönde hareket ettiği saptanır. Yüzeyden alınan her bir resim işaret işleyiciye 

gönderilir. işaret işleyici devre, farenin hareket hızına ve yönüne, resimleri karşılaştırarak 

karar verir.

Kablosuz (wireless) fare

Bu tip sistemleri kurmak için klavyeye verici, porta ise alıcı takılır. Kızıl ötesi (IR) 

ışıkla çalışanlar ve radyo dalgaları (RF) ile çalışanlar diye iki grupta toplanabilir. IR 

klavyede alıcı ve verici birbirini görmek zorunda ama RF klavyelerde bu zorunluluk yoktur. 

Fare Çeşitleri 

Fareleri çalışma şekillerine göre mekanik ve optik olmak üzere ikiye ayırabiliriz.

Mekanik fareler: Fare hareketini algılamak için farenin alt kısmında bulunan 

bir top kullanılır. Zamanla bu topun kirlenmesinden dolayı farenin hareketleri 

algılaması yavaşlayacağı için temiz tutulmalıdır.

 Optik ve lazer fare:  Fare hareketini algılamak için top yerine optik farelerde 

LED ışığı, lazer farelerde ise lazer ışını kullanılır. Bu nedenle hem kirlenme 

olayı ile karşılaşılmaz hem de fare hareketleri daha duyarlı bir şekilde algılanır. 

Lazer farelerde kullanılan lazer ışığı sayesinde daha yüksek çözünürlüklü 

hareket algılama sağlanır.

Fareleri bağlantı şekillerine göre kablolu ve kablosuz olmak üzere ikiye 

ayırabiliriz.

 Kablolu  fare:  Fare ile bilgisayar arasındaki bağlantı bir kablo vasıtası ile 

sağlanır.

 Kablosuz (wireless) fare: Fare ile bilgisayar arasındaki bağlantı kablosuz 

vericiler ile sağlanır. Kablosuz fareler, bilgisayara doğrudan bağlanmaması 

nedeniyle uzaktan kullanılabilirlik ve portatiflik sağlar. Kablosuz fareler, 

çalışması için pile gereksinim duyar.

 Fare Bağlantıları

Farenin kasaya bağlanacağı portu gösterir.  Fare, PS/2 ve USB olmak üzere iki 

bağlantı noktası üzerinden bilgisayara bağlanır.

Dönüştürücüler yardımıyla USB ve PS/2 bağlantı noktaları arasında dönüşüm 

yapılarak bağlantı yapılabilir.